Serce nigdy nie śpi – zadbaj o nie
23/10/2025, 10:00
Serce to niezwykły organ – pracuje bez przerwy przez całe nasze życie, dzień i noc, bez chwili odpoczynku. Nie śpi, nie protestuje, nie domaga się urlopu. Jego rytmiczne uderzenia są jak nieustanny puls życia, który towarzyszy nam od pierwszego oddechu aż po ostatni. Mówi się, że serce to „motor” organizmu – i to nie bez powodu. To właśnie ono napędza nasz układ krwionośny, dostarczając tlen i składniki odżywcze do każdej komórki ciała.
Spis treści:
- Czym jest serce – niestrudzony motor życia
- Choroby układu sercowo-naczyniowego – cichy wróg współczesności
- Choroba wieńcowa
- Zawał mięśnia sercowego
- Nadciśnienie tętnicze
- Niewydolność serca
- Miażdżyca
- Zaburzenia rytmu serca (arytmie)
- Czynniki ryzyka chorób serca – czego unikać
- Jak zadbać o swoje serce – praktyczne wskazówki
- Zdrowa dieta – paliwo dla serca
- Aktywność fizyczna – ruch to życie
- Unikanie stresu i dbanie o sen
- Rzucenie palenia i ograniczenie alkoholu
- Regularne kontrole i badania profilaktyczne
- Jak badać serce – profilaktyka i diagnostyka
- Podsumowanie
Czym jest serce – niestrudzony motor życia
Serce to mięsień o wadze zaledwie 300 gramów, który wykonuje tytaniczną pracę. W ciągu jednej minuty pompuje średnio 5–6 litrów krwi, a w ciągu doby aż około 7 tysięcy litrów! Rocznie daje to ponad 2,5 miliona litrów krwi przetłoczonej przez naczynia krwionośne.
Każde jego uderzenie to skurcz przedsionków i komór, które wtłaczają krew do tętnic, a następnie dalej – do wszystkich narządów. Nasze serce bije średnio 60–80 razy na minutę, czyli ponad 100 tysięcy razy dziennie i nawet 3 miliardy razy w ciągu życia.
To prawdziwy cud biologii – a jednocześnie delikatny mechanizm, który wymaga troski i równowagi.
Każde jego uderzenie to skurcz przedsionków i komór, które wtłaczają krew do tętnic, a następnie dalej – do wszystkich narządów. Nasze serce bije średnio 60–80 razy na minutę, czyli ponad 100 tysięcy razy dziennie i nawet 3 miliardy razy w ciągu życia.
To prawdziwy cud biologii – a jednocześnie delikatny mechanizm, który wymaga troski i równowagi.
Choroby układu sercowo-naczyniowego – cichy wróg współczesności
Według danych WHO, choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów na świecie, odpowiedzialną za ponad 17 milionów zgonów rocznie. W Polsce również stanowią one główną przyczynę śmierci – dotykając zarówno seniorów, jak i coraz częściej osoby młode.
Choroba wieńcowa
Powstaje, gdy tętnice doprowadzające krew do serca ulegają zwężeniu wskutek odkładania się blaszek miażdżycowych. Skutkiem jest niedokrwienie mięśnia sercowego, objawiające się bólem w klatce piersiowej, dusznością i zmęczeniem.
Zawał mięśnia sercowego
To ostry stan, w którym przepływ krwi przez tętnicę wieńcową zostaje całkowicie zablokowany. Każda minuta zwłoki może kosztować życie. Objawy to silny, długotrwały ból za mostkiem, promieniujący do ramienia lub żuchwy, poty, nudności, uczucie lęku.
Nadciśnienie tętnicze
Cichy zabójca – przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, a jednocześnie prowadzić do uszkodzenia naczyń, serca, nerek i mózgu. Szacuje się, że dotyczy nawet 10 milionów Polaków.
Niewydolność serca
To stan, w którym serce nie jest w stanie pompować krwi w ilości wystarczającej do zaspokojenia potrzeb organizmu. Objawia się m.in. dusznością, obrzękami nóg, zmęczeniem.
Miażdżyca
Choroba polegająca na odkładaniu się tłuszczów i cholesterolu w ścianach tętnic, prowadząca do ich zwężenia. To podstawa wielu innych schorzeń sercowo-naczyniowych.
Zaburzenia rytmu serca (arytmie)
Nieprawidłowy rytm pracy serca może objawiać się kołataniem, zawrotami głowy czy nawet utratą przytomności. Niektóre arytmie są niegroźne, inne mogą prowadzić do nagłego zatrzymania krążenia.
Czynniki ryzyka chorób serca – czego unikać
Czynniki modyfikowalne
To te, na które mamy realny wpływ. Należą do nich:
To te, na które mamy realny wpływ. Należą do nich:
- niezdrowa dieta (bogata w tłuszcze trans, sól i cukry),
- brak aktywności fizycznej,
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- stres i brak snu,
- nadwaga i otyłość.
Każdy z tych elementów osłabia naczynia krwionośne i serce, zwiększając ryzyko zawału czy udaru.
Czynniki niemodyfikowalne
Nie mamy wpływu na wiek, płeć ani geny. Mężczyźni chorują na serce częściej i wcześniej, choć po menopauzie ryzyko u kobiet szybko rośnie. Dlatego tak ważne jest regularne badanie i reagowanie na pierwsze symptomy.
Czynniki niemodyfikowalne
Nie mamy wpływu na wiek, płeć ani geny. Mężczyźni chorują na serce częściej i wcześniej, choć po menopauzie ryzyko u kobiet szybko rośnie. Dlatego tak ważne jest regularne badanie i reagowanie na pierwsze symptomy.
Jak zadbać o swoje serce – praktyczne wskazówki
Zdrowa dieta – paliwo dla serca
To, co jemy, ma bezpośredni wpływ na stan naszych naczyń i mięśnia sercowego. Warto postawić na dieta śródziemnomorską, bogatą w:
- warzywa i owoce (min. 5 porcji dziennie),
- produkty pełnoziarniste,
- ryby morskie (2–3 razy w tygodniu),
- oliwę z oliwek, orzechy, nasiona,
- chude mięso i nabiał.
Unikać należy:
- tłuszczów trans (fast food, margaryny twarde),
- nadmiaru soli,
- przetworzonych produktów,
- cukrów prostych i słodyczy.
Aktywność fizyczna – ruch to życie
Regularny ruch wzmacnia serce i poprawia krążenie. Według WHO, dorośli powinni poświęcać minimum 150 minut tygodniowo na umiarkowaną aktywność (np. szybki marsz, pływanie, jazda na rowerze). Ćwiczenia poprawiają ciśnienie, obniżają cholesterol i redukują stres.
Unikanie stresu i dbanie o sen
Przewlekły stres zwiększa poziom kortyzolu i ciśnienie tętnicze. Warto znaleźć codziennie chwilę na relaks – spacer, medytację, muzykę. Sen to czas regeneracji serca – dorosły człowiek powinien spać 7–8 godzin na dobę.
Rzucenie palenia i ograniczenie alkoholu
Każdy wypalony papieros to kilkadziesiąt sekund zwężonych tętnic. Już po kilku dniach od rzucenia palenia poprawia się krążenie, a po roku ryzyko zawału spada o połowę. Alkohol? Jeśli już, to z umiarem – maksymalnie 1 kieliszek wina dziennie.
Regularne kontrole i badania profilaktyczne
To klucz do wczesnego wykrywania zagrożeń. Warto raz w roku zbadać:
- ciśnienie krwi,
- poziom cholesterolu i glukozy,
- masę ciała i obwód pasa,
- EKG.
Jak badać serce – profilaktyka i diagnostyka
Badania podstawowe
- EKG (elektrokardiogram) – ocenia rytm serca i wykrywa arytmie.
- Pomiar ciśnienia tętniczego – prosty test, który każdy może wykonać samodzielnie.
- Badania laboratoryjne – cholesterol, glukoza, trójglicerydy.
Badania zaawansowane
- Echo serca (USG serca) – ocenia budowę i funkcję mięśnia.
- Holter EKG – 24-godzinna rejestracja pracy serca.
- Próba wysiłkowa – ocena reakcji serca na obciążenie.
- Koronarografia – badanie tętnic wieńcowych w przypadku podejrzenia choroby wieńcowej.
Regularne badania to inwestycja w zdrowie i długowieczność.
Podsumowanie
Serce to najwierniejszy towarzysz naszego życia. Pracuje nieustannie – niezależnie od pory dnia, nastroju czy wieku. Ale nawet ono potrzebuje naszej troski.
Dbając o dietę, ruch, sen i spokój, dbasz o swoje serce. Nie odkładaj badań „na później”. Zrób to dziś – dla siebie i swoich bliskich.
Bo serce nigdy nie śpi – ale może się zmęczyć. Pomóż mu bić długo i mocno.
Dbając o dietę, ruch, sen i spokój, dbasz o swoje serce. Nie odkładaj badań „na później”. Zrób to dziś – dla siebie i swoich bliskich.
Bo serce nigdy nie śpi – ale może się zmęczyć. Pomóż mu bić długo i mocno.
Pon. – Pt. 7:00-18:00